Zespół Aspergera

Pomimo iż w najnowszej klasyfikacji ICD-11 Zespół Aspergera nie funkcjonuje już jako odrębna jednostka nozologiczna, wielu badaczy zajmujących się pedagogiką specjalną oraz naukami pokrewnymi kwestionuje trafność takiego ujęcia. Wskazują oni, że osoby wcześniej diagnozowane w ramach zespołu Aspergera wykazują specyficzne cechy rozwojowe i poznawcze, które nie są w pełni reprezentatywne dla całego spektrum zaburzeń autystycznych.

Trochę historii…

W 1944 roku niemiecki lekarz Hans Asperger opisał dzieci (głównie nastolatków), które miały trudności w nawiązywaniu relacji społecznych oraz silnie koncentrowały się na wybranych tematach, jednak nie wykazywały opóźnień w rozwoju intelektualnym ani problemów z mową. Początkowo jego obserwacje nie spotkały się z dużym zainteresowaniem środowiska medycznego, a pełne uznanie przyszło dopiero po wielu latach.

Cechy, które występują głównie u osób z zespołem Aspergera, a bardzo rzadko w spektrum autyzmu:
- wybiórcza intencja komunikacyjna 
- gest wskazywania palcem, który ma charakter nakazujący 
- słuchanie selektywne 
- manipulacje językowe 
- częstsza zdolność patrzenia w oczy partnerowi komunikacyjnemu
- umiejętność dostrzegania negatywnych emocji u innych mimo braku typowych, empatycznych reakcji związanych z współodczuwaniem
- pojawiające się w mowie tzw. kominy słowne (używanie skomplikowanych, trudnych słów)
- brak etapu w rozwoju mowy związanego z zadawaniem pytań „dlaczego” 
- zadawanie pytań, ale nie oczekiwanie na odpowiedź 
- występujące schematy językowe (sformułowanie echolaliczne, ale adekwatne do sytuacji) 

Podsumowując, kluczowym elementem skutecznego wsparcia rozwoju jest opracowanie spójnego i indywidualnie dostosowanego planu terapii, niezależnie od tego, czy dzieci są diagnozowane w ramach spektrum zaburzeń autystycznych, czy też z rozpoznaniem zespołu Aspergera. Fundamentalne znaczenie ma posiadanie rzetelnej wiedzy na temat specyfiki tych zaburzeń, gdyż stanowi ona podstawę do efektywnego prowadzenia procesu edukacyjnego, terapeutycznego oraz wspierania rozwoju społeczno-emocjonalnego. Niezwykle istotnym aspektem terapii jest ścisła współpraca z rodzicami, stanowiąca nieodzowny element kompleksowego i zintegrowanego podejścia do pracy z uczniami ze specjalnymi potrzebami.

(opracowała: mgr Magdalena Kozaczka)