Metoda Ośrodków Pracy

Metoda Ośrodków Pracy – sprawdzona droga w edukacji specjalnej

 

Metoda Ośrodków Pracy to sprawdzona i ceniona metoda nauczania dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym. Jej autorką jest Maria Grzegorzewska – wybitna pedagog, twórczyni polskiej pedagogiki specjalnej, założycielka Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej (dzisiejszego Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie).

Metoda ta z powodzeniem jest stosowana w szkołach specjalnych w całej Polsce od wielu lat. Jej skuteczność potwierdzają zarówno nauczyciele, jak i rodzice uczniów – dzięki niej dzieci rozwijają umiejętności poznawcze, społeczne oraz samodzielność w codziennym życiu.

Czym jest Metoda Ośrodków Pracy?

Metoda Ośrodków Pracy zakłada całościowy rozwój ucznia poprzez strukturę tematyczną opartą na doświadczeniu, aktywności i indywidualizacji nauczania. Realizacja każdego ośrodka pracy odbywa się zgodnie z pięcistopniowym schematem, który tworzy spójną i logiczną całość dydaktyczną.

Etapy pracy:

Zajęcia wstępne
To pierwszy etap każdego dnia, który przygotowuje uczniów do dalszej pracy. Obejmuje m.in. przywitanie, sprawdzenie obecności, analizę pogody i zmian przyrodniczych, a także ćwiczenia ruchowe powiązane z tematyką dnia. Ustalany jest również temat oraz cel zajęć. 

Obserwacja
Na tym etapie uczniowie zdobywają nową wiedzę poprzez celowe i świadome poznawanie zjawisk i przedmiotów. Obserwacja może być:

• bezpośrednia – prowadzona w naturalnym środowisku (np. w parku, na poczcie, w klasie), z wykorzystaniem zmysłów: dotyku, zapachu, smaku, wzroku;
• pośrednia – realizowana przy pomocy obrazów, filmów, książe, modeli.
  Uczniowie aktywnie uczestniczą w poznawaniu świata, samodzielnie dochodząc do wniosków pod kierunkiem nauczyciela.

Kojarzenie
To etap, w którym uczniowie analizują i porządkują zdobytą wiedzę. Łączą nowe informacje z wcześniejszymi doświadczeniami, rozpoznają związki przyczynowo-skutkowe i tworzą spójną całość. W procesie tym pomocne są przyniesione eksponaty oraz odpowiednie środki dydaktyczne. Celem kojarzenia jest pogłębienie zrozumienia i utrwalenie wiedzy.

Ekspresja
To moment, w którym uczniowie mają szansę wyrazić swoje przeżycia i refleksje. Ekspresja przybiera różne formy: plastyczną, muzyczną, werbalną, ruchową czy praktyczną. Dzięki temu utrwala się wiedza, rozwijają się umiejętności i twórcze działanie.

Zajęcia końcowe
Ostatni etap służy podsumowaniu zdobytych wiadomości, ocenie pracy i zachowania uczniów oraz uporządkowaniu miejsca pracy. To również czas na krótkie wprowadzenie do tematu kolejnego dnia.

 Każdy z etapów pełni określoną rolę w całości procesu dydaktycznego i jest nierozerwalnie związany z pozostałymi – metoda nie opiera się na fragmentarycznych działaniach, lecz na całościowym, funkcjonalnym i rozwojowym podejściu do ucznia z niepełnosprawnością intelektualną. Dzięki takiej strukturze uczniowie uczą się w sposób naturalny, angażując różne zmysły i formy aktywności. Metoda ośrodków pracy sprzyja wszechstronnemu rozwojowi              i pozwala na pełniejsze zrozumienie świata.

 Dlaczego ta metoda jest tak ważna?

• ułatwia przyswajanie wiedzy uczniom z niepełnosprawnością intelektualną,
• rozwija samodzielność i kompetencje społeczne,
• wzmacnia poczucie sprawczości i wartości,
• dostosowuje tempo i treści nauczania do indywidualnych możliwości uczniów

Maria Grzegorzewska podkreślała wartość podmiotowego podejścia do ucznia, mówiąc:

 „Nie ma kaleki – jest człowiek.”

• To zdanie doskonale oddaje sens i ducha Metody Ośrodków Pracy – patrzymy na dziecko nie przez pryzmat jego ograniczeń, ale przez możliwości, które warto wspierać i rozwijać. Metoda ta nie tylko uczy, ale przede wszystkim przygotowuje do życia, dając uczniom narzędzia do lepszego funkcjonowania w codziennym świecie. Dlatego jest tak ceniona i szeroko stosowana w edukacji specjalnej.

 

opracowała: mgr Magdalena Kozaczka